Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Ἀπόσπασμα ἀπό τό ὑπό ἔκδοσιν βιβλίο "ΠΑΝΘΕΟΝ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ"








«Ἂντιθέτως πρός τήν Δύσιν, ὅπου ἡ παιδεία πᾶσα εἶχε περιορισθῆ εἰς μόνον τόν κλῆρον,ἐν τῷ ἀνατολικῷ κράτει ἡ δημοσία ὑπηρεσία, πολιτική, δικαστική, οἰκονομική καί στρατιωτική ἔβριθεν ἀνδρῶν λογίων»


Κ. Παπαρρηγόπουλος.
(Γ’ 676)






ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ἡ ἑστία τοῦ πολιτισμοῦ.
Στό Βυζάντιο ἀναδείχθηκαν πολλοί ἀξιόλογοι ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, τῆς τέχνης, τῶν γραμμάτων καί τῶν ἐπιστημῶν. Ἀσφαλῶς δέν εἶναι τοῦ ὕψους τῶν Ἀρχαίων. Ὅμως οὔτε κατά τήν Ἑλληνιστική, τήν Ρωμαϊκή ἤ τήν Νεώτερη καί τήν Σύγχρονη Ἐποχή ἀνεδείχθησαν ὁπουδήποτε ἐφάμιλλοι ἐκείνων τῶν γιγάντων τοῦ πνεύματος. Ἡ Ἱστορία τούς «παράγει» μόνον κατά τίς λεγόμενες «ἀξονικές ἐποχές» δηλ. σ’αὐτές πού γίνονται ἄξονες γύρω ἀπό τούς ὁποίους περιστρέφονται οἱ μεταγενέστερες. Τό ὀρθόν εἶναι λοιπόν νά παραβάλλωμε τήν βυζαντινή κοινωνία μέ κοινωνίες ὄχι ἄλλων ἐποχῶν, ἀλλά τῆς δικῆς της ἱστορικῆς περιόδου. Τότε, διαπιστώνωμεν ὅτι πέραν πάσης άμφιβολίας, ἡ ἑλληνοβυζαντινή κοινωνία ὑπῆρξε ἐπί χίλια καί πλέον ἔτη, ἡ ἀπό πάσης πλευρᾶς ἀνώτερη. Καί ὅτι αὐτή ἐπί μακρούς αἰῶνες ἀνεδείκνυε τίς περισσότερες καί σημαντικότερες μορφές σέ ὃλους τούς κλάδους τοῦ πολιτισμοῦ. Ἦταν ἡ κυρία ἓστία του.




«Ἐθνικοί» καί Χριστιανοί
Παρά τά ἀπό πολλούς νομιζόμενα, κατά τούς πρωτοβυζαντινούς αἰῶνες ἔχομεν διαπάλην, ἀλλά καί συνύπαρξιν «ἐθνικῶν»-χριστιανῶν. Πολλοί «ἐθνικοί» (=μή-χριστιανοί) ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, ἀναδεικνύονται πολλαπλῶς. Μέγιστος μεταξύ αὐτῶν ὁ νεοπλατωνικός Πρόκλος ὁ ὁποῖος κατήρτισε σειράν ἀξιολόγων μαθητῶν-συνεχιστῶν τῶν ἰδεῶν του ὅπως οἱ Ἀμμώιος, Μαρῖνος, Ἰσίδωρος, Δαμάσκιος, Γέσσιος, Ἡραΐσκος, Ἀγάπιος, Ἀσκληπιάδης, Ἐρυθραῖος.
• Παραλλήλως, πέραν τῆς σχολῆς Πρόκλου, ἤκμασαν ὁ ἱστορικός Ὀλυμπιόδωρος, ὁ Θεαγένης ὁ ΄Αθηναῖος καί ἰδίως ὁ Παμπρέκιος ἀπό τίς Θῆβες Αἰγύπτου. Ὁ τελευταῖος ἀπέκτησε στήν Κ/λι φήμην μεγάλου σοφοῦ «ἦν γάρ πολιτικὴς συνέσεως ἔμπλεως» (Μάλχος)
• Διάσημος γιά τήν σοφία του ἦταν καί ὁ Σεβιριανός ἀπό τήν Δαμασκό πού σπούδασε στίς Ἀθῆνες. Ὁ αὐτοκράτωρ Ζήνων τοῦ πρότεινε νά βαπτισθῆ ὥστε νά μπορέση νά τόν διορίση σέ ἀνώτατα ἀξιώματα, ἀλλ’ αὐτός ἀρνήθηκε.
• Πάντως, οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς ἄν καί μή-χριστιανοί, ἀπέκτησαν φήμη καί δόξα καί τιμήθηκαν μέ ἀναγνώρισι καί ἀξιώματα.




Ὑπάρχουν καί ἄλλοι πολλοί: Ὁ διάσημος ρήτωρ Λιβάνιος. Ὁ ἱστοριογράφος Εὐνάπιος. Ἡ μαθηματικός καί φιλόσοφος Ὑπατία. Ἐπίσης οἱ Αἰδέσιος, Προαιρέσιος, Ἀμμιανός, Μαρκελλῖνος, Ζώσιμος, Ἡσύχιος ὁ Μιλήσιος, Ἰμέριος ὁ Προυσσαεύς.
Οἱ πλεῖστοι ἐξ’αὐτῶν ἀπέκτησαν φήμην καί δόξα, τιμήθηκαν μέ ἀναγνώρισι καί ἀξιώματα. Παρά τά ἀντιθέτως πιστευόμενα, πολλῶν ἐξ’αὐτῶν τά ἔργα διεσώθησαν. Λ.χ. τοῦ Λιβανίου, διδασκάλου τοῦ Ἰουλιανοῦ, διεσώθησαν σχεδόν ὅλα τά κείμενα. Παραλλήλως, ὄχι ὁλίγων χριστιανῶν τά ἔργα ἐχάθησαν ὁλικῶς ἤ μερικῶς. Συνεπῶς ἡ ἀπώλεια τῶν κειμένων σχετίζεται περισσότερο μέ πολεμικές καί ἄλλες περιπέτειες.




Στίς σχολές τῶν Ἀθηνῶν διδάσκουν «ἐθνικοί» καί χριστιανοί. Στούς δεύτερους ἀνήκει ὁ Προαιρέσιος, τόν ὁποῖον ὁ Ἰουλιανός ἐθάυμαζε τόσον ὥστε θέλησε νά τόν ἐξαιρέση ἀπό τήν ἀπαγόρευσιν (πού ὁ ἴδιος ἐθέσπισε) νά διδάσκουν οἱ χριστιανοί. Ὁ Προαιρέσιος ὅμως ἀπέρριψε τήν «χάριν» καί ἔπαυσε νά διδάσκη. Ἡ συνύπαρξις «ἐθνικῶν»-χριστιανῶν στίς φιλοσοφικές σχολές Ἀθηνῶν διεκόπη ὄχι ἀπό τούς ἔνθεν-κἀκεῖθεν πνευματικούς ἀνθρώπους, ἀλλά ἀπό βιαίαν ἐπέμβασιν τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας. Τοῦτο συνέβη μέ τό διάταγμα τοῦ Ἰουλιανοῦ, πού ἀπηγόρευσε στούς χριστιανούς νά διδάσκουν καί ξανά, μέ τό ἀντιστρόφου περιεχομένου διάταγμα τοῦ Ἰουστινιανοῦ.




• «Ἕνα καί ἥμισυ αἰῶνα ἀφ’ὅτου οἱ χριστιανοί κέρδισαν τήν αὐτοκρατορία...συντίθενται ὕμνοι πρός τούς θεούς καί ἡ «Στοιχείωσις Θεολογική»...(σ.σ. περίφημο θεολογικό ἔργο τοῦ «ἐθνικοῦ» Πρόκλου) Κατά τόν ε΄αἰῶνα φιλόσοφοι καί ρήτορες ἤκμαζαν εἰς τάς πόλεις περί τό Αἰγαῖον...Ἕως τό τέλος τοῦ στ΄αἰῶνος ὁ μέγας κύκλος τῶν Ἑλλήνων ἐκυριάρχη εἰς τήν πολιτιστική ζωή».( Peter Brown: “The World of Late Antiquity” 1971).
• Ὁ σφόδρα ἀντιχριστιανός Π. Μαρίνης δέχεται: «Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες μικρασιατικές πόλεις, ἡ Ἀφροδισιάς τῆς Καρίας, παρέμενε ἀποκλειστικῶς παγανιστική καί εἰς τά 490 ἐτίμησε πολίτας της πού εἶχον λάβει ἀνώτατα αὐτοκρατορικά ἀξιώματα, μέ ἀνδριάντες καί ἐπιγραφές πού τιμοῦν τούς πατροπαράδοτους Θεούς συνεχίζουσα νά αὐτοπροσδιορίζεται ὡς ἡ πόλις τῆς Παφίας Θεᾶς». («Πάνθεον» 17, σ.77).
Ἄρα, κατά τούς αἰῶνες πού ἀπό ὡρισμένους θεωροῦνται ὡς ἡ ἐποχή τῆς βιαίας ἐπιβολῆς τοῦ χριστιανισμοῦ:
α’) Συνεχίζονται ἐλευθέρως οἱ ἀρχαῖες λατρεῖες, συντίθενται ὕμνοι πρός τούς θεούς καί συγγράφονται θεολογικές μελέτες τῶν «ἐθνικῶν».
β’) Οἱ Ἕλληνες κυραρχούν πολιτιστικῶς στήν Αὐτοκρατορία.
γ’) Πόλεις ὁλόκληρες παραμένουν κατά τρόπον ἀπόλυτον πιστές στίς ἀρχαῖες θρησκεῖες τους καί ἀνεγείρουν μνημεῖα καί στούς μή-χριστιανούς πολίτες τους πού διεκρίθησαν. Τοῦτο ὀφείλεται στόν βυζαντινό κοινοτισμό πού συνεδύαζε τήν ἀρχαιοελληνική παράδοσι τῆς «πόλεως-κράτους», τήν Ἑλληνιστική τῶν αὐτονόμων πόλεων καί τόν χριστιανικό συμβιοτισμό. Στό Βυζάντιο πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά, ἀπελάμβαναν εὐρύτατη αὐτονομία καί ἐφήρμοζαν τήν συμμετοχική ἄμεση δημοκρατία. Αὐτό, χίλια ἔτη πρίν πρωτοεμφανισθοῦν οἱ αὐτόνομες πόλεις στήν Δύσι. Ἡ ἀρχή ἔγινε ἀπό τήν Ἰταλία, πού προσπάθησε νά ἀντιγράψη τά ἑλληνοβυζαντινά πρότυπα.




δ’) Δεδηλωμένοι μή-χριστιανοί καταλαμβάνουν ἀνώτατα αὐτοκρατορικά ἀξιώματα.
Περί διωγμῶν
Δέν ὑπῆρξαν λοιπόν διωγμοί; Ὑπῆρξαν, ὡς ἀποτέλεσμα τῆς διαπάλης θρησκειῶν καί ὡς ἔργα ἀμφοτέρωθεν φανατικῶν. Αὐτοί ἀφθονοῦν μεταξύ μή Ἑλλήνων (Σύρων) Χριστιανῶν, Ἰουδαίων (Ἑβραίων), Μιθραϊστῶν (Ἀσιατῶν), Πυρολατρῶν (Περσῶν). Σπανίζουν ὅμως μεταξύ Ἑλλήνων, ἀσχέτως τοῦ ἄν εἶναι πιστοί τῆς ἀρχαίας ἤ τῆς χριστιανικῆς θρησκείας. Ἡ θρησκευτική διαπάλη ὁδηγεῖ σέ ἐκρήξεις βίας, οἱ ὁποῖες ὅμως:
α’). Γίνονται τόσον ἀπό χριστιανούς, ὅσον καί ἀπό μή-χριστιανούς. Οἱ πρῶτοι κατακρεουργοῦν τήν Ὑπατία καί καταστρέφουν τά Μιθραῖα. Οἱ δεύτεροι, προηγούμενοι χρονικῶς, κατακρεουργοῦν τοῦς πατριάρχες Πορφύριον Ἀντιοχείας καί Γεώργιον Ἀλεξανδρείας καί πυρπολοῦν χριστιανικούς ναούς.
β’). Εἶναι περιωρισμένες τοπικῶς καί χρονικῶς. Δέν ἔχουν χαρακτήρα γενικῶν διωγμῶν, δέν ἀφοροῦν σ’ὁλόκληρη τήν Αὐτοκρατορία. Ἕνας φανατικός πατριάρχης (Κύριλλος Ἀλεξανδρείας), ἤ αὐτοκράτωρ (Ἰουλιανός, Ἰουστινιανός) ἐξαπολύουν τοπικῶς ἤ γιά περιωρισμένο χρόνο, διωγμούς. Σέ μία ἐπαρχία διώκονται οἱ Χριστιανοί, σέ ἄλλην οἱ Ἑβραῖοι, σέ τρίτην οἱ «ἐθνικοί», ἀναλόγως τοῦ τοπικοῦ συσχετισμοῦ δυνάμεων καί παθῶν.
γ’). Ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς οἱ βιαιότητες προέρχονται κατά κανόνα ἀπό αἱρετικούς. Αὐτό ἰσχύει καί γιά τούς αὐτοκράτορες (Κώνστας, Ἰουστινιανός).
δ’). Σχεδόν σέ καμμία περίπτωσι δέν ὑπάρχουν Ἕλληνες, «ἐθνικοί» ἤ χριστιανοί, πού νά εἶναι ὑπαίτιοι διωγμῶν ἤ καί νά μετέχουν σ’αὐτούς. Οἱ βιαιότητες εἶναι ἔργα Σημιτῶν χριστιανῶν καί ἀντιχριστιανῶν. Γι’αὐτό καί δέν σημειώνονται σέ περιοχές ὅπου ζοῦν μόνον ἤ κυρίως Ἕλληνες.
Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι κατά τήν περίοδο πού ὑποτίθεται ὅτι ὁ χριστιανισμός ἐπεβλήθη διά πυρός καί σιδήρου, παρά τήν ἔντονη καί ἐνίοτε βίαιη διαπάλη μεταξύ ἀντιπάλων θρησκειῶν, ἡ ζωή ἐσυνέχιζετο κανονικῶς σέ ὅλους τούς τομεῖς, περιλαμβανομένου καί τοῦ πνευματικοῦ. Ἡ ἀντίληψις ὅτι κατά τούς πρωτοβυζαντινούς αἰῶνες κυριαρχοῦσε ἡ βία, εἶναι ἔργο ἀντιχριστιανῶν ἱστορικῶν καί ἄλλων ὡρισμένων οἱ ὁποῖοι μεγιστοποιοῦν καί γενικεύουν μέ ἀκραῖες ὑπερβολές φαινόμενα πού ὑπῆρξαν, ἀλλά δέν εἶχαν τήν ἔκτασι, τήν ἔντασι καί τήν σημασία πού ἐκ τῶν ὑστέρων τούς ἀποδίδουν. Διατείνεται λ.χ. ὁ Π. Μαρίνης ὅτι οἱ χριστιανοί τῆς Αὐτοκρατορίας ἦσαν λιγότεροι τοῦ 1% (!) καί συνεχίζει: «τό ἀνακῦπτον ἐρώτημα ἐάν εἶναι δυνατόν μία θρησκεία τοῦ 1% νά καταστῆ ἡ κρατικῶς ἐπιβαλλόμενη θρησκεία» Καί ἀπαντᾶ: «Διατί ὄχι;». Καί παραθέτει ὡς « ἱστορικά ἀνάλογα» τήν ἐπικράτησιν τῶν Μπολσεβίκων τῆς Ρωσίας ἤ τῶν Μαοϊκῶν τῆς Κίνας. (στό ἴδιο). Ἐκτιμῶ ὅτι ὁ φανατισμός του τόν παρασύρει σέ σφάλματα ἀνεπίτρεπτα γιά πνευματικό ἄνθρωπο. Διότι:
α’) Συγκρίνει ἀνόμοια, παραβιάζοντας θεμελιώδη κανόνα τῆς λογικῆς.
β’) Δέχεται ἐμμέσως, ὅτι ὁ κομμουνισμός μετέβαλε τά «πιστεύω» Ρώσων καί Κινέζων, πράγμα πού δέν συνέβη. Οἱ κομμουνισταί ἐπεκράτησαν, βιαίως, ἀλλά δέν κατώρθωσαν νά κάνουν τούς λαούς πιστούς τοῦ «λενινισμοῦ» ἤ τοῦ μαοϊσμοῦ. Δέν, μετέβαλαν τίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Δέν τούς ἔκαναν, παρά τίς προσπάθειές των οὔτε ἀθέους, οὔτε πιστούς τῆς μαρξιστικῆς θρησκείας. Ἐνῶ, οἱ λαοί τοῦ Ἀρίου κλάδου τῆς λευκῆς φυλῆς ΕΓΙΝΑΝ Χριστιανοί.


Στό ἀνά χείρας σας «Πάνθεον» περιλαμβάνονται οἱ Βυζαντινοί ἄνθρωποι τοῦ πολιτισμοῦ, ἀδιακρίτως τοῦ ἐάν ἦσαν «ἐθνικοί» ἤ χριστιανοί.


                                                                    ----------------


Ἀπό τό ὑπό ἔκδοσιν βιβλίο "Πάνθεον Βυζαντίου" ἀπό τίς ἐκδόσεις "Ινφογνώμων"

4 σχόλια:

  1. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. TO BLOG EINAI TOY K. ΓEΩΡΓΑΛΑ Ή ΚΑΠΟΙΟΥ ΆΛΛΟΥ;... ΑΣ ΜΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙ Ο ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ... ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΟΤΕ ΕΚΔΙΔΟΝΤΑΙ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ "ΒΥΖΑΝΤΙΟΝ" ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΙΟΝ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΟΙΚΟ;... TEΛΟΣ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ Κ. ΓΕΩΡΓΑΛΑ ΚΑΤ' ΙΔΙΑΝ;...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Τό μπλόγκ είναι τού κ. Γεωργαλά.
    Τό τηλ. της οικίας του, με το οποίο μπορείτε να επικοινωνείτε, είναι τό 2108048382.
    Τό πάνθεον του Βυζαντίου, θα εκδοθεί τό πρώτο εξάμηνο του 2012, απο τις εκδόσεις "Ινφογνόμων".

    ΑπάντησηΔιαγραφή